Azərbaycan 800 milyon dollarlıq peyk layihəsi ilə kosmosda yeni mərhələyə keçir - TƏHLİL

Azərbaycan kosmik və telekommunikasiya infrastrukturunun inkişafında yeni mərhələyə qədəm qoyur. Türkiyənin xəbər portalı GDH Digital-ın məlumatına görə, ölkə təqribən 800 milyon dollar dəyərində yeni rabitə peykinin alınması üçün böyük bir müqavilə bağlamağa hazırlaşır. Bu layihə təkcə rəqəmsal infrastrukturun modernləşdirilməsini deyil, həm də Azərbaycanın regional telekommunikasiya mərkəzinə çevrilməsini və geosiyasi mövqeyinin gücləndirilməsini hədəfləyir.

Peyk tenderinin iştirakçıları və Azərbaycanın hədəfləri

Tenderdə kosmik sənayenin dörd əsas oyunçusu iştirak edir:

TUSAŞ (Türkiyə)

Israel Aerospace Industries (IAI) (İsrail)

Thales Alenia Space (Fransa–İtaliya)

SpaceX (ABŞ)

Azərbaycanın tələbləri İsrailin "Dror 1" peykinə bənzər, ən yüksək beynəlxalq standartlara cavab verən və ölkənin telekommunikasiya ehtiyaclarını gələcəkdə belə təmin edə biləcək bir peykin yaradılmasını nəzərdə tutur. Bakının bu layihədəki əsas məqsədi təkcə iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi deyil, həm də qlobal rabitə bazarında rolunu gücləndirərək, bununla da əlavə geosiyasi təsir imkanı əldə etməkdir.

Əsas rəqiblər və texnoloji əməkdaşlıq imkanları

Hazırkı mərhələdə əsas rəqabət, portalın məlumatına görə, Türkiyənin TUSAŞ şirkəti ilə İsrailin IAI şirkəti arasında gedir. TUSAŞ Türkiyənin inkişaf edən müdafiə sənayesinin artan gücünü təmsil edir.

İsrailin IAI şirkəti isə Azərbaycanla əvvəllər də əməkdaşlıq təcrübəsinə malikdir: 2023-cü ilin oktyabrında IAI "Azərkosmos" kosmik agentliyi ilə təqribən 120 milyon dollar dəyərində "OptSat-500" seriyalı peyklərin tədarükünə dair müqavilə imzalamışdı. Müqaviləyə texnologiya transferi və Azərbaycan mütəxəssislərinin hazırlanması da daxil idi ki, bu da yekun seçimdə əsas rol oynaya bilər. Texnologiya transferi və yerli kadrların hazırlanması, Azərbaycanın kosmik sahədə müstəqil imkanlarını artırmaq məqsədini daşıyır.

Azərbaycanın kosmik strategiyası və gələcək perspektivlər

Azərbaycan artıq "Azerspace-1" və "Azerspace-2" kimi bir neçə peyki istismar edir və yeni kosmik layihələri rəqəmsal suverenlik və iqtisadi artım üzrə uzunmüddətli strategiyasının bir hissəsi kimi nəzərdən keçirir. Bu investisiya, ölkənin regionda rabitə mərkəzi kimi mövqeyini daha da gücləndirməsinə yönəlib. Layihənin həyata keçirilməsi Azərbaycanın son illərdəki ən böyük texnoloji sərmayələrindən biri olacaq və ekspertlərin fikrincə, onun Şərq ilə Qərb arasında telekommunikasiya körpüsü kimi mövqeyini möhkəmləndirəcək. Yeni peyk, təkcə daxili rabitə ehtiyaclarını ödəməyəcək, həm də region ölkələrinə xidmətlər təklif edərək Azərbaycanın iqtisadi və geosiyasi təsirini artıracaq.

Peyk tenderi ilə bağlı yekun qərarın yaxın aylarda qəbul olunacağı gözlənilir. Bu layihə, Azərbaycanın kosmik fəaliyyətlərini daha da genişləndirmək, rəqəmsal infrastrukturu modernləşdirmək və beynəlxalq arenada öz mövqeyini möhkəmləndirmək üçün atdığı mühüm addımdır. 800 milyon dollarlıq bu investisiya, Azərbaycanın gələcək inkişaf strategiyasında yüksək texnologiyalar və kosmik sənayeyə verdiyi əhəmiyyəti bir daha nümayiş etdirir. Bu, ölkənin geosiyasi mövqeyini gücləndirməklə yanaşı, həm də regional və beynəlxalq əməkdaşlıq üçün yeni imkanlar yaradacaq.

Azadxan Axundov