Ukrayna-Rusiya münaqişəsində son vəziyyət
Silah məhdudiyyətlərinin aradan qaldırılması: Ukraynanın qarşısında duran gerçək maneələr
Son günlərdə Qərbin Ukraynaya dəstəyində yeni mərhələyə keçid müşahidə olunur. Belçika Ukraynaya 1 milyard avro dəyərində hərbi yardım, o cümlədən hava hücumundan müdafiə sistemləri və digər silahlar ayırdığını elan edib. Eyni zamanda, bir sıra ölkələr Ukraynanın Rusiya ərazisindəki hədəflərə zərbə endirməsinə qoyulan məsafə məhdudiyyətlərini aradan qaldırmağa qərar verib. Bu addımlar rəsmi Kiyev üçün ümidverici görünə bilər. Lakin vəziyyəti daha diqqətlə təhlil etdikdə, bu dəstəyin arxasındakı problemlər aydın görünür.
Yardım var, amma həlledici deyil
Əvvəla, Avropa İttifaqı öz hərbi gücü ilə Rusiya ordusunu dayandırmaq potensialına malik deyil. Yardımlar simvolik və mərhələlidir, Ukraynanın ehtiyac duyduğu kütləvi dəstək səviyyəsinə uyğun gəlmir. Avropa daxilində siyasi fikir ayrılıqları və iradə çatışmazlığı da bu dəstəyin effektivliyini sual altında qoyur.
Tramp administrasiyası: Yeni reallıq
ABŞ-da artıq Donald Tramp yenidən prezidentdir və bu dəyişiklik Ukrayna üçün çətin mərhələnin başlanğıcıdır. Tramp administrasiyası bu müharibəni əvvəlki demokrat hakimiyyətin “siyasi səhvi” kimi təqdim edir və Ukraynaya maliyyə və hərbi dəstəyi kəskin şəkildə məhdudlaşdırır. Yeni Ağ Ev rəhbərliyi “Amerika öncəliklidir” prinsipini əsas götürərək, Avropanın müharibədə daha çox məsuliyyət daşımalı olduğunu vurğulayır. Bu şəraitdə Ukraynaya davamlı və genişmiqyaslı yardım axını sual altına düşür.
Rusiya vəziyyətə uyğunlaşıb və güclənib
Rusiyanın mövqeyi isə gözləniləndən daha möhkəmdir. Sanksiyalara uyğunlaşan Kreml dondurulmuş Qərb aktivlərinin əvəzini çıxmaqla yanaşı, iqtisadi əlaqələrini Cənub və Şərq istiqamətində genişləndirib. Çin, İran və Şimali Koreya ilə dərinləşən ittifaqlar ona texnologiya, silah və maliyyə cəhətdən nəfəs verir.
Ukraynada korrupsiya və təşkilatsızlıq
Ukrayna daxilində isə vəziyyət daha da mürəkkəbdir. Korrupsiya hələ də dövlət strukturlarını iflic vəziyyətinə salır. Bu səbəbdən, Qərbdən gələn yardımın əhəmiyyətli hissəsi yerinə çatmır və ya gecikir. Orduda aydın komanda strukturu, texniki-analitik sistemlər və çevik səfərbərlik modeli yoxdur. Döyüş meydanında zəruri olan təşəbbüskarlıq və çeviklik çatışmır.
İqtisadi və maliyyə təzyiqləri
Ukrayna iqtisadiyyatı taxıl dəhlizi və metal ixracına bağlıdır, müharibə davam etdikcə bu asılılıq iqtisadi çətinliklər yaradır. Eyni zamanda, ballistik sistemlər, pilotsuz uçuş aparatları və peyklər üçün nə maliyyə, nə zaman, nə də texniki infrastruktur mövcuddur.
Moskva bu zəiflikləri yaxşı görür
Rusiya Ukraynanın mövcud problemlərini çox diqqətlə izləyir. Avropanın mövqeyini, Tramp administrasiyasının sərt xəttini və Ukraynanın daxilindəki sistemsizliyi analiz edən Kreml şəhərləri bombalamağa, əraziləri zəbt etməyə və Ukraynanın daxili çöküşünü gözləməyə davam edir.
Nəticə: Real dəyişikliklər yoxdursa, ritorika təhlükəlidir
Qərbin “Ukrayna sonadək mübarizə aparmalıdır” kimi ritorikası praktik müstəvidə nəticə vermir. Əksinə, zaman Rusiyaya yeni fürsətlər qazandırır. Ukrayna ilə Rusiya arasında nə hərbi, nə texnoloji, nə də təşkilati paritet mövcuddur. Bunun səbəbi yalnız Ukraynaya xarici dəstəyin məhdudluğu deyil, həm də orada daxili effektivliyin və şəffaflığın olmamasıdır.
Əgər real addımlar atılmayacaqsa, illüziyalar üzərində qurulan siyasət yalnız yeni faciələrə yol açacaq. Bugünkü vəziyyət göstərir ki, qələbə üçün təkcə silah deyil, sistemli islahatlar, sabit siyasi iradə və daxili dəyişikliklər lazımdır.
TƏHLİL ANALİTİK QRUPU
