Xəzərdə yeni dövr başlayır: süni torpaq sahələrinə yaşıl işıq - TƏHLİL

Əgər bu gün desələr ki, Azərbaycan Xəzər dənizinin ortasında yeni bir iqtisadi zona, vergi cənnəti, turizm adası və texnologiya mərkəzi yaratmaq istəyir, bu ilk baxışdan utopik görünə bilər. Amma artıq bu fikir real hüquqi əsas qazanıb. Prezident İlham Əliyevin imzaladığı qanun dəyişikliyi ilə süni torpaq sahələrində investisiya fəaliyyətinin hüquqi çərçivəsi təsdiqlənib. Bu dəyişiklik sadəcə yeni torpaq sahələrinin yaradılması deyil, Azərbaycanın gələcək iqtisadi arxitekturasında tamamilə yeni bir mərhələnin başlanğıcıdır.

Süni torpaq sahələri Azərbaycanın Xəzər dənizindəki suveren sularında yaradılacaq və bu ərazilər gələcəkdə kazino və əyləncə mərkəzləri, kurort zonaları, texnoloji parklar, liman və logistik qovşaqlar, hətta hüquqi eksperiment zonaları kimi istifadə edilə bilər. Yəni bu ərazilər sadəcə torpaq deyil, iqtisadi laboratoriya kimi nəzərdə tutulur. Burada daha çevik hüquqi rejim, investorlar üçün sadələşdirilmiş prosedurlar və sahibkar dostu mexanizmlər tətbiq oluna bilər.

Bu yanaşma qlobal trendlərə tam uyğundur. Dünyada oxşar təcrübə ilə uğur qazanan ölkələr var. Məsələn, Dubayın "The Palm" adaları süni torpaq üzərində qurulub və bu gün dünyanın ən nüfuzlu turizm və daşınmaz əmlak mərkəzlərindən biridir. Azərbaycan da öz "Xəzər modeli"ni formalaşdırmağa çalışır, amma regional xüsusiyyətləri və milli maraqları əsas götürərək.

Bu dəyişiklik ölkəyə nələri qazandıra bilər? İlk növbədə, hüquqi sabitlik və şəffaflıq təmin edildikcə, xarici investorlar üçün bu zonalar cəlbedici məkana çevriləcək. Neft və qazdan kənar, yüksək gəlirli turizm və oyun sektoru inkişaf etdirilə bilər. Startaplar və texnoloji şirkətlər üçün bu zonalar vergi və inzibati baxımdan cəlbedici olacaq. Eyni zamanda bu ərazilər Azərbaycanın investisiya portfelində xüsusi yer tutaraq beynəlxalq forum və danışıqlarda güclü diplomatik alətə çevrilə bilər. Və nəhayət, Xəzərin ortasında iqtisadi mərkəz formalaşdırmaq Azərbaycanı regional deyil, trans-regional güc mərkəzi olaraq da önə çıxara bilər.

Süni torpaq sahələrinin yaradılması sadəcə mühəndislik layihəsi deyil. Bu, gəlir, imkan və strateji sabitlik üçün siyasi və iqtisadi vizyondur. Azərbaycan gələcəyi quruda yox, artıq suda inşa etməyə başlayır. Bu addım təkcə fiziki sərhədləri yox, iqtisadi və geosiyasi mövqeləri də genişləndirəcək.

MTM Analitik Qrupu