Şimali Koreya məsələsi Seulda hökumət arasında parçalanma yaratdı - ŞƏRH

Cənubi Koreya hökuməti Şimali Koreya ilə münasibətdə ABŞ administrasiyası ilə koordinasiyalı şəkildə fəaliyyətinə davam edir. Amma bu qarşılıqlı fəaliyyət Seulda hökumət arasında siyasi münaqişəyə səbəb olub. Seul və Vaşinqton hakimiyyətləri arasında Şimali Koreya siyasətinin koordinasiyası üzrə ilk görüş dekabrın 16-na planlaşdırılıb. Tərəflər müxtəlif departamentlərin nümayəndələri ilə xüsusi qruplar göndərməlidirlər. Lakin Koreyalararası münasibətlərdən məsul olan Birləşmə Nazirliyi tədbirdə iştirakına ehtiyac olub-olmadığından əmin deyil. Cənubi Koreya mediası xəbər verir ki, rəsmilər məsləhətləşmələrin Pxenyan hakimiyyətinə təzyiq məsələsini müzakirə etmək üçün bir mexanizmə çevriləcəyindən qorxurlar. Birləşmə naziri Çunq Donq-yon özü Koreya yarımadasındakı siyasətin suverenlik məsələsi olduğunu və nazirliyinin bunu əlaqələndirməli olduğunu bildirib. O hesab edir ki, ABŞ ilə müntəzəm məsləhətləşmələr strategiyanın hazırlanması ilə deyil, əməkdaşlığın texniki aspektləri ilə məhdudlaşmalıdır.

Eyni zamanda, Li Ce Myonq hökumətində Vaşinqtonla sıx əməkdaşlığın tərəfdarları koordinasiya olmadan Cənubi Koreyanın maraqlarının mümkün ABŞ-Şimali Koreya danışıqları zamanı unudula biləcəyindən qorxurlar. Bu, çox güman ki, təsir uğrunda mübarizədən başqa bir şey deyil. Nəticə, çox güman ki, ABŞ hakimiyyəti ilə əlaqə qurmağı seçəcək prezident Li Ce Myonqdan asılıdır, çünki Pxenyan hələ də Koreyalararası dialoq çağırışlarına cavab verməyib.

Göründüyü kimi, təşəbbüs və görüş artıq Cənubi Koreya hökuməti daxilində ciddi siyasi münaqişəyə səbəb olub. Mübahisənin əsas məğzi Şimali Koreya siyasətinə kimin rəhbərlik etməli olması və bu siyasətin hansı institutun səlahiyyət dairəsinə daxil edilməsi məsələsidir. Birləşmə Nazirliyi Şimali Koreya ilə bağlı məsələlərin milli suverenlik və gələcək Koreyalararası münasibətlər kontekstində əsasən daxili siyasi qərar kimi qəbul edilməli olduğunu düşünür və ABŞ ilə institusional koordinasiyanın bu səlahiyyətləri zəiflədə biləcəyindən narahatdır. Nazirlik bu səbəbdən yeni məsləhətləşmə mexanizminə ehtiyatla yanaşır.

Xarici İşlər Nazirliyi isə əks mövqe tutur. Onun fikrincə, Şimali Koreya məsələsi təkcə koreyalararası münasibət deyil, eyni zamanda beynəlxalq təhlükəsizlik problemidir və ABŞ ilə sıx diplomatik koordinasiya olmadan effektiv siyasət yürütmək mümkün deyil. Bu baxışa görə, Seul-Vaşinqton formatının institusional səviyyəyə qaldırılması Cənubi Koreyanın mövqelərini gücləndirir və alyansın etibarlılığını artırır.

Beləliklə, planlaşdırılan görüş ətrafında yaranan mübahisə Cənubi Koreyada Şimali Koreya siyasətinin mahiyyəti ilə bağlı daha dərin fikir ayrılıqlarını üzə çıxarır. Bu qarşıdurma göstərir ki, məsələ yalnız Vaşinqtonla münasibətlərin koordinasiyası deyil, həm də Seulun öz daxilində xarici siyasət prioritetlərinin necə müəyyənləşdirilməsi və dövlət institutları arasında səlahiyyət bölgüsünün hansı istiqamətdə formalaşacağı ilə bağlıdır. Bu baxımdan dekabrın 16-na nəzərdə tutulan görüş həm regional təhlükəsizlik, həm də Cənubi Koreyanın daxili siyasi dinamikası üçün əhəmiyyətli sınaq kimi qiymətləndirilir.

Hikmət Həsənov