Müstəqillikdən qlobal nüfuza: İlham Əliyevin dövlətçilik yolu - MƏQALƏ

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev müasir dövrdə yalnız bir ölkənin rəhbəri deyil, eyni zamanda regionda və daha geniş coğrafiyada siyasi proseslərin istiqamətinə təsir göstərən qüdrətli lider kimi tanınır. Onun rəhbərliyi dövründə Azərbaycan daxili sabitliyi qoruyaraq inkişaf etmiş, dövlət institutlarını möhkəmləndirmiş və milli maraqlarını beynəlxalq səviyyədə qətiyyətlə müdafiə edən bir ölkəyə çevrilib. İlham Əliyevin liderlik modeli güclü dövlət idarəçiliyinə, strateji düşüncəyə və milli maraqların prioritetliyinə əsaslanır. Məhz bu amillər Azərbaycanın uzun illər qeyri-sabit regionda sabitlik adası kimi tanınmasına imkan verib.

Müstəqilliyin və suverenliyin qarantı

İlham Əliyevin dövlət başçısı kimi həyata keçirdiyi siyasətin mərkəzində Azərbaycanın müstəqilliyinin və suverenliyinin real, funksional və dönməz məzmuna çevrilməsi dayanıb. Onun rəhbərliyi dövründə dövlətçilik institutları möhkəmlənib, milli təhlükəsizlik sistemi yenidən qurulub və Azərbaycanın daxili və xarici siyasətdə qərarvermə imkanları xeyli genişlənib. Prezident İlham Əliyev prinsipial mövqeyi ilə ölkənin heç bir beynəlxalq və ya regional güc mərkəzinin təsiri altına düşməsinə yol verməyib, Azərbaycanı müstəqil siyasi iradəyə malik, öz taleyini özü müəyyən edən dövlət kimi formalaşdırıb.

Bu siyasətin nəticəsi olaraq Azərbaycanın təhlükəsizlik strategiyası yalnız hərbi sahə ilə məhdudlaşmayıb; siyasi, iqtisadi və enerji təhlükəsizliyini də əhatə edən kompleks modelə çevrilib. Prezidentin rəhbərliyi ilə qəbul edilən strateji qərarlar xarici təsirlərin dövlət idarəçiliyinə nüfuz etməsini minimuma endirib, milli maraqlara zidd olan təzyiqlərin qarşısını alıb. Eyni zamanda, suverenliyin iqtisadi dayaqları gücləndirilib, enerji və infrastruktur sahələrində strateji müstəqillik təmin edilib, ordunun modernləşdirilməsi ilə müdafiə potensialı yüksəldilib. Nəticədə, Azərbaycan müstəqilliyi yalnız hüquqi status kimi deyil, siyasi iradə, iqtisadi dayanıqlıq və hərbi güc vasitəsilə möhkəmlənmiş real dövlətçilik modelinə çevrilib.

Dahi sərkərdə və Ali Baş Komandan

Prezident İlham Əliyev Azərbaycan tarixində dahi sərkərdə və qalib Ali Baş Komandan kimi xüsusi yer tutub. Onun rəhbərliyi altında Azərbaycan Silahlı Qüvvələri yalnız say və texnika baxımından deyil, həm də taktiki və strateji bacarıqlar baxımından müasir döyüş qabiliyyətinə malik bir orduya çevrilib. Hərbi modernləşmə proqramları çərçivəsində silahlanma sistemi beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılıb, komanda-qərargah strukturları təkmilləşdirilib və orduda peşəkar kadrlara önəm verilib. Bu, ordunun yüksək motivasiyalı və səmərəli fəaliyyət göstərməsinə imkan yaradıb, Azərbaycanın müdafiə potensialını strateji səviyyəyə qaldırıb.

Ali Baş Komandan kimi İlham Əliyevin liderliyi təkcə hərbi qərarların verilməsi ilə məhdudlaşmayıb; o, siyasi iradə, taktiki uzaqgörənlik və koordinasiyanı birləşdirərək döyüş planlarının uğurla icrasını təmin edib. Bu xüsusiyyətlər həm 2020-ci ilin Vətən Müharibəsində, həm də ordunun sonrakı təlim və modernləşmə proqramlarında özünü qətiyyətlə göstərib. İlham Əliyevin sərkərdəlik qabiliyyəti Azərbaycanın hərbi gücünü yalnız müdafiə funksiyası çərçivəsində deyil, həm də strateji çəkindirici amil kimi formalaşdırıb. Bu, regionda Azərbaycanın mövqeyinin güclənməsinə, tərəfdaş və potensial rəqiblərin davranışlarının formalaşmasına və uzunmüddətli təhlükəsizliyin təmin olunmasına xidmət edib.

Enerji siyasətinin qlobal perspektivi

İlham Əliyev Azərbaycanın enerji siyasətini yalnız regional deyil, qlobal miqyasda düşünən lider kimi formalaşdırıb. Onun təşəbbüsü ilə həyata keçirilən enerji layihələri Azərbaycanın iqtisadi dayanıqlığını təmin etməklə yanaşı, ölkəni qlobal enerji təhlükəsizliyinin mühüm iştirakçısı səviyyəsinə qaldırıb. Bu layihələr, yəni Cənub Qaz Dəhlizi, Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri, Trans-Anadolu Qaz Kəməri (TANAP) və digər strateji tranzit layihələri Azərbaycanın enerji resurslarını beynəlxalq bazarlara çıxarmaqla yanaşı, regionda əməkdaşlıq və sabitliyin təmin olunmasına da mühüm töhfə verib.

Enerji resursları yalnız iqtisadi gəlir mənbəyi kimi istifadə olunmayıb; onlar həm də geosiyasi təsir və diplomatik alət kimi ustalıqla idarə edilib. Bu strategiya sayəsində Azərbaycan tərəfdaş ölkələrlə daha dərin əlaqələr qurub, regional layihələrdə rolunu gücləndirib və enerji diplomatiyasında etibarlı tərəfdaş kimi tanınıb. Eyni zamanda, ölkə enerji sektorundakı uğurlu siyasətini istifadə edərək, xarici investisiyaların cəlb olunmasına şərait yaradıb və milli iqtisadiyyatın davamlı inkişafını təmin edib.

Bu yanaşma Azərbaycanın beynəlxalq mövqeyini möhkəmləndirməklə yanaşı, həm də uzunmüddətli iqtisadi sabitlik, dayanıqlı enerji təchizatı və milli investisiya mühitinin inkişafı üçün əsas yaradıb. İlham Əliyevin uzaqgörən enerji siyasəti Azərbaycanı yalnız regional, deyil, qlobal enerji xəritəsində strateji aktora çevirib.

Sosial-iqtisadi inkişaf və insan amili

Prezident İlham Əliyevin siyasətinin əsas istiqamətlərindən biri davamlı sosial-iqtisadi inkişafın təmin edilməsidir. Onun rəhbərliyi altında regionların inkişafı, infrastruktur layihələri, sosial proqramlar və əhalinin rifahının yüksəldilməsi prioritet məsələyə çevrilib. Sosial proqramlar yalnız maddi göstəricilərlə ölçülməyib, həm də insan kapitalının inkişafı və həyat keyfiyyətinin artırılması məqsədini daşıyıb. Prezidentin təşəbbüsü ilə həyata keçirilən proqramlar ölkənin hər bir bölgəsində yaşayış standartlarının yüksəlməsinə, iş yerlərinin yaradılmasına və sosial bərabərliyin təmin edilməsinə xidmət edib. Bu yanaşma aydın göstərir ki, Azərbaycanın inkişaf modeli insan amilini mərkəzə qoyub, dövlət siyasətinin prioriteti xalqın rifahının qorunması və gələcək nəsillərin təminatıdır.

Azərbaycanın regional və qlobal mövqeyi

Prezident İlham Əliyevin dövlətçilik fəaliyyəti nəticəsində Azərbaycan bu gün regional liderlik statusunu aşaraq qlobal miqyasda söz sahibi olan dövlətlər sırasına daxil olub. Ölkə yalnız coğrafi mövqeyi ilə deyil, həm də siyasi iradəsi, gücü və strateji təşəbbüsləri ilə beynəlxalq səviyyədə etibarlı və təsirli aktor kimi tanınıb. İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan beynəlxalq layihələrin təşəbbüskarı, regional təhlükəsizliyin təminatçısı və qlobal dialoqların fəal iştirakçısı kimi çıxış edib.

Bu siyasət sayəsində Azərbaycan qonşu ölkələrlə və qlobal güc mərkəzləri ilə qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq imkanlarını genişləndirməklə yanaşı, regionda strateji balansın qorunmasına və sabitliyin təmin olunmasına da töhfə verib. İlham Əliyevin uzaqgörən diplomatiyası sayəsində Azərbaycan həm iqtisadi, həm siyasi, həm də təhlükəsizlik məsələlərində müstəqil qərar qəbul edən etibarlı tərəfdaş kimi tanınıb.

Eyni zamanda, ölkənin beynəlxalq rolunun güclənməsi Azərbaycanı enerji, nəqliyyat, tranzit və regional təhlükəsizlik layihələrində öncül mövqeyə çıxarıb. Bu, dövlətin beynəlxalq arenada nüfuzunu artırmaqla yanaşı, Azərbaycanın qlobal siyasətdə strateji təsir imkanlarını genişləndirməsinə, tərəfdaş və müttəfiqlərlə uzunmüddətli əməkdaşlıq əlaqələrini möhkəmləndirməsinə imkan yaradıb. İlham Əliyevin rəhbərliyi altında formalaşan bu siyasət Azərbaycanın regional və qlobal səviyyədə etibarlı və aktiv aktor kimi mövqeyini təmin edib.

Sülh təşəbbüsləri və regional əməkdaşlıq

Son dövrdə Azərbaycanın təşəbbüsü ilə regionda sülhə istiqamətlənən addımlar beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən müsbət qarşılanıb və ölkənin diplomatik nüfuzunu daha da möhkəmləndirib. 2025-ci ilin payızında Azərbaycan qonşu dövlətlərlə iqtisadi və humanitar əməkdaşlığı genişləndirmək məqsədilə bir sıra əhəmiyyətli qərarlar qəbul edib. Bu qərarlar çərçivəsində tranzit kommunikasiya xətləri açılıb, sərhəd-keçid məntəqələrinin fəaliyyətinin səmərəli təşkili təmin olunub və regional nəqliyyat-logistika imkanları gücləndirilib.

Bütün bu addımlar regional inteqrasiyanın inkişafını təşviq etməklə yanaşı, Azərbaycanın sülh və qarşılıqlı əməkdaşlıq siyasətinin strateji hədəflərini ortaya qoyub. Dövlətin təşəbbüsü ilə həyata keçirilən layihələr həm iqtisadi əməkdaşlığı, həm də mədəni və humanitar əlaqələri genişləndirib, tərəfdaş ölkələrlə qarşılıqlı etimadın möhkəmlənməsinə xidmət edib.

Eyni zamanda, Azərbaycanın bu siyasəti regionda uzunmüddətli sabitliyi təmin etmək və münaqişələrin qarşısını almaq məqsədini güdür. Sülh təşəbbüsləri yalnız qonşu ölkələrlə münasibətləri inkişaf etdirməyib, həm də Beynəlxalq təşkilatlar və tərəfdaş dövlətlər arasında Azərbaycanın etibarlı və məsuliyyətli aktor kimi tanınmasını təmin edib. Bu, ölkənin regional liderlik və strateji rolunu möhkəmləndirməklə, Azərbaycanı həm iqtisadi, həm siyasi, həm də diplomatik sahələrdə aktiv iştirakçı kimi çıxış etdirib.

Bütün bunların işığında əminliklə söyləmək olar ki, Prezident İlham Əliyev Azərbaycanın müstəqilliyinin qorunması, hərbi gücünün modernləşdirilməsi, iqtisadi və enerji siyasətinin qlobal səviyyədə uğurla həyata keçirilməsi, sosial rifahın yüksəldilməsi və regional sabitliyin təmin olunması sahəsində tarixi rol oynayıb. O, Azərbaycanın qüdrətli lideri, dahi sərkərdə və strateji inkişafın memarı kimi tarixə düşüb.

Hikmət Həsənov