Dohada yeni səhifə - Azərbaycan və Ermənistan arasında sülh prosesinin yeni mərhələsi - ŞƏRH

Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi – Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev Ermənistan Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqoryanla birlikdə ilk dəfə Dohada “Euronews” telekanalına müsahibə veriblər. Hər iki ölkənin rəhbərliklərini təmsil edən rəsmilər ilkin olaraq sülh prosesinin necə başladığını və hər iki ölkənin “etimad divarına daha bir kərpic” əlavə edərək Avrasiya məkanında güclü iqtisadi əməkdaşlığa doğru irəlilədiklərini açıqlayıblar.

Bu müsahibə iki ölkə arasında uzun illər davam etmiş gərginlik fonunda mühüm siyasi və simvolik əhəmiyyət daşıyır. Bu addım sülh prosesinin nəzərəçarpacaq dərəcədə irəliləməsi və beynəlxalq səviyyədə münasibətlərin normallaşmasına yönəlmiş iradənin açıq nümayişidir. Müsahibənin mahiyyəti həm siyasi mesaj baxımından, həm də regional inteqrasiya imkanları çərçivəsində diqqət çəkir.

İlk növbədə iki rəsminin eyni platformada çıxış etməsi keçmiş qarşıdurmanın psixoloji və diplomatik baryerlərinin yumşaldığını göstərir. Bu, qarşılıqlı etimadın qurulması istiqamətində vacib dönüş nöqtəsi hesab edilə bilər. Danışıqların qapalı mərhələdən açıq ictimai müstəviyə keçməsi Azərbaycan və Ermənistanın gələcək əməkdaşlığa daha açıq şəkildə hazır olduqlarını nümayiş etdirir. Bu cür ictimai addımlar regionda sabitlik axtaran beynəlxalq tərəfdaşlara da müsbət siqnal göndərir. İqtisadi əməkdaşlıq sahəsində tərəflərin vurğuları xüsusilə diqqətəlayiqdir. Nəqliyyat və logistika xətlərinin bərpası, yeni tranzit layihələrinin nəzərdən keçirilməsi və infrastruktur əlaqələrinin qurulması region üçün real iqtisadi transformasiya perspektivi yaradır. Nəqliyyat marşrutlarının açılması həm Azərbaycan, həm Ermənistan, həm də geniş Avrasiya məkanında ticarət dövriyyəsini artırmaq gücünə malikdir. Belə layihələr yalnız iqtisadi mənfəət deyil, həm də uzunmüddətli sabitlik üçün sosial və siyasi bağlılıq yaradan faktorlar kimi çıxış edir.

Müsahibədə cəmiyyətlərarası əlaqələrə dair toxunulan məqamlar da önəmlidir. Ermənistan tərəfindən səsləndirilən fikirlər göstərir ki, artıq sosial səviyyədə də dialoqa maraq mövcuddur. İctimai nümayəndə heyətlərinin qarşılıqlı səfərləri, sosial-humanitar əlaqələrin canlanması gələcək sülhün davamlı olması üçün mühüm baza rolunu oynayır. İnsanlar arasında təmasların bərpa olunması keçmiş münaqişənin yaratdığı stereotiplərin aradan qaldırılmasına və müsbət ictimai mühitin formalaşmasına şərait yaradır. Bununla yanaşı sərhədin müəyyənləşdirilməsi, delimitasiya və təhlükəsizlik mexanizmləri kimi məsələlər hələ də prosesin həllini gözləyən əsas məqamlarıdır. Bu məsələlər tam şəkildə razılaşdırılmadan sülh sazişinin hüquqi və praktik sabitlik qazanması çətin ola bilər. Buna görə tərəflərin qarşıdakı dövrdə bu istiqamətdə intensiv və konstruktiv danışıqlar aparması həlledici əhəmiyyət daşıyır. Regional və beynəlxalq aktorların maraqları da prosesin gələcək dinamikasını müəyyən edə bilər. İnfrastruktur layihələrinin genişlənməsi bölgəni daha strateji mövqeyə gətirəcək və bu da müxtəlif güclərin maraqlarının kəsişməsinə səbəb ola bilər. Buna görə həm Bakı, həm də İrəvan siyasi qərarlarında balanslı və praqmatik yanaşma nümayiş etdirməlidirlər.

Nəticə etibarilə Hacıyev və Qriqoryanın birgə çıxışı yalnız diplomatik jest deyil, həm də gələcək sülhün mümkün konturlarını göstərən siyasi mesajdır. Bu hadisə keçmişin münaqişəli səhifələrindən uzaqlaşıb yeni əməkdaşlıq dövrünə keçidin rəmzi kimi dəyərləndirilə bilər. Sülh prosesinin uğuru siyasi iradənin davamlılığı, iqtisadi layihələrin reallaşması və cəmiyyətlərin hazır olması ilə sıx bağlıdır. Bu gün atılan addımlar regionun gələcək onilliklərinin təhlükəsizlik, sabitlik və inkişaf baxımından istiqamətini müəyyən edə biləcək potensiala malikdir.

Hikmət Həsənov