Ermənistan Avrasiya İqtisadi İttifaqını da tərk edəcək - ŞƏRH

Ermənistanla Rusiya arasındakı münasibətlər getdikcə daha da gərginləşir. Rəsmi İrəvan Moskvanın liderlik etdiyi iclas və tədbirlərdə yüksək səviyyədə təmsil olunmaqdan boyun qaçırır. Əvəzində isə Baş nazir Nikol Paşinyan Avropadakı bütün tədbirlərdə həvəslə iştirak edir. Amma Moskvada, Sankt-Peterburqda keçirilən rəsmi tədbirlərdə nazir müavini, nazir səviyyəsində iştirakla kifayətlənir. Bu isə Kremllə münasibətlərin getdikcə qopma nöqtəsinə daha çox yaxınlaşdığını göstərir. Uzun müddətdir Kollektiv Təhlükəsizlik Müqaviləsi Təşkilatı (KTMT) ilə bağlı yaranan qalmaqallara daha biri əlavə edilib. Artıq erməni mediası bir neçə həftədir ki, ölkənin Avrasiya İqtisadi İttifaqını (Aİİ) tərk edəcəyi barədə fikirlər səsləndirir. Ermənistan hökumətinin rəsmiləri bu xəbəri təkzib etsələr də, Baş nazir Nikol Paşinyanın dünənki açıqlamaları müəyyən suallar doğurub.

Paşinyan bildirib ki, İrəvan eyni zamanda Aİ (Avropa İttifaqı) və Aİİ-yə üzvlüyün mümkün olmadığını başa düşür: “Mən beynəlxalq platformalarda dəfələrlə bəyan etmişəm ki, Aİ və Aİİ-yə üzvlük mümkün deyil və seçimin qaçılmaz olduğu vaxt gələndə biz müvafiq qərar qəbul edəcəyik”. Hökumət başçısı əlavə edib ki, belə bir vəziyyət yaransa, erməni xalqının iradəsi, vəziyyətin analizi, perspektivlər və danışıqların nəticələri əsas götürülərək qərar veriləcək. Bu isə onu deməyə əsas verir ki, artıq Nikol Aİİ-dən də yaxın vaxtlarda ayrılacağına işarə edir. Elə Rusiya Baş nazirinin müavini Aleksey Overçukun da İrəvana səfərinə bu prizmadan yanaşmaq lazımdır. Overçukun səfəri zamanı Rusiya tərəfi erməni həmkarlarına Aİİ və Aİ-nin normativ-hüquqi bazasında ciddi uyğunsuzluqlar olduğunu göstərib.

Yada salaq ki, yanvarın 9-da Ermənistan hökuməti respublikanın Avropa İttifaqına daxil olması prosesinin başlanması ilə bağlı qanun layihəsini təsdiqləyib. Martın 26-da parlament qanunu ikinci oxunuşda qəbul edib.

Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov bəyan edib ki, Aİ-yə daxil olmaq istəyi ölkənin suveren hüququdur. Öz növbəsində, Rusiya Federasiyası Baş nazirinin müavini Aleksey Overçuk vurğulayıb ki, Moskva İrəvanın Avropa İttifaqına daxil olmasını onun Aİİ-dən çıxmasının başlanğıcı hesab edir və iqtisadi siyasətini bu şəraiti nəzərə alaraq quracaq. Overçuk həmçinin Aİ-yə üzvlük prosesinin başlanması ilə bağlı qanunun qəbulunu “Titanik”ə bilet almaqla müqayisə edib.

Nəzəri cəhətdən Ermənistanın Aİİ-dən çıxması ölkə üçün ÜDM-in 30-40%-nin itkisi deməkdir. İrəvan çətin keçid dövründən keçməli olacaq və Aİ kimi başqa bir bloka qoşulmaq istəsə, artıq formalaşmış və fəaliyyət göstərən qurumları yenidən strukturlaşdırmalı olacaq. Aİİ üzv dövlətlərinin Ermənistana qarşı məhdudiyyətləri də istisna deyil. Bununla yanaşı, erməni ekspertlər və iqtisadçılar bildirirlər ki, Aİİ-yə üzvlük xeyirdən çox ziyan vurur. Rusiyaya ixrac üçüncü ölkələrdən malların idxalı üzrə ümumi gömrük rüsumlarında Ermənistanın payı ilə bağlı itkiləri kompensasiya etmir.

Görünən odur ki, artıq hakim partiya və hökumət üzvləri Aİİ-dən çıxmaqla bağlı konkret tapşırıqlar alıblar. Bu səbəbdən də bəzi rəsmilər Aİ lehinə, Aİİ əleyhinə bəyanatlar səsləndirir. Çox güman ki, Nikol Paşinyan hökuməti Azərbaycan və Türkiyə ilə münasibətləri normallaşdıraraq Rusiya asılılığından qurtulmağı hədəfləyib.

Hikmət Həsənov