Qardaşlıqdan strateji əməkdaşlığa: Berdiməhəmmədovun səfəri nə vəd edir? - ŞƏRH

Türkmənistan Xalq Məsləhətinin sədri Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun Azərbaycana səfəri səssiz görünə bilər. Amma əslində bu səfər təkcə dostluq jesti deyil, arxa planda enerji, nəqliyyat, mədəniyyət və diplomatiya düzümündə yeni planlar qurulur.

Rəsmi məlumatlara görə, səfər çərçivəsində Berdiməhəmmədov Prezident İlham Əliyevlə görüşəcək və daha sonra Qarabağ və Şərqi Zəngəzura səfər edəcək. Bu səfər artıq özü-özlüyündə həm diplomatik mesaj, həm də regional strategiyanın ifadəsi kimi kifayət qədər simvolikdir. 

Uzun illər Xəzər dənizindəki “Dostluq” yatağı Azərbaycan və Türkmənistan arasında mübahisə mövzusu idi. Amma 2021-ci ildə iki ölkə bu sahəni birgə işlətmək barədə razılığa gəldi və bu, münasibətlərin dönüş nöqtəsinə çevrildi.

Bu razılaşma yalnız enerji əməkdaşlığının simvolu deyil. O, eyni zamanda Mərkəzi Asiya ilə Cənubi Qafqaz arasında etibarlı enerji körpüsünün qurulması üçün baza oldu.

Bugünkü səfər də bu prosesin davamı kimi oxunur. Xüsusən də Transxəzər qaz kəməri kimi böyük və geosiyasi əhəmiyyətli layihənin gündəmdə olduğu bir dövrdə.

Türkmənbaşı limanı ilə Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı arasında artan əməkdaşlıq göstərir ki, Azərbaycan və Türkmənistan təkcə qazla deyil, yük daşımaları ilə də regionun oyunçusu olmağa hazırlaşır.

Çin-Qazaxıstan-Azərbaycan-Türkiyə xətti üzrə Orta Dəhlizdə Türkmənistanın aktiv iştirakı isə ölkəyə böyük iqtisadi və tranzit dividendlər vəd edir. Berdiməhəmmədovun Bakıya səfəri bu baxımdan Orta Dəhlizin siyasi koordinasiyası kimi də qiymətləndirilə bilər.

Səfərin ən diqqət çəkən hissəsi isə Berdiməhəmmədovun işğaldan azad olunmuş ərazilərə, Qarabağ və Şərqi Zəngəzura gedəcəyi məlumatıdır. Bu, sadəcə səfər deyil, dəstək bəyanatıdır.

Bu səfər vasitəsilə Türkmənistan, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə və suverenlik hüququna hörmətini açıq şəkildə nümayiş etdirir. Digər tərəfdən isə post-müharibə bərpa prosesinə mümkün iqtisadi dəstəyin işarəsidir. Yəni bu bölgələrdə gələcəkdə türkmən sərmayəsi, şirkətləri və hətta humanitar layihələri görmək realdır.

Azərbaycanla Türkmənistan arasında mədəni və ideoloji yaxınlıq da bu səfərin fonunu bəzəyən əsas elementlərdəndir. Hər iki dövlət türk dünyasının ayrılmaz parçasıdır və bu həm Türk Dövlətləri Təşkilatında, həm də BMT və Qoşulmama Hərəkatında özünü göstərir.

Bu kontekstdə ortaq mədəni layihələr, təhsil proqramları və dini-mənəvi irsin qorunması sahəsində birgə təşəbbüslər gündəmdə ola bilər. Berdiməhəmmədovun Azərbaycana səfəri bu baxımdan həm də ümumtürk birliyinin güclənməsinə yönəlmiş yumşaq güc jestidir.

Qurbanqulu Berdiməhəmmədovun Azərbaycana səfəri rəsmi protokol kimi təqdim olunsa da, əslində bu səfər iqtisadi inteqrasiya, siyasi dəstək və mədəni yaxınlaşmanın yeni mərhələsini ifadə edir.

Bu, nəinki keçmişi yad etmək, eyni zamanda gələcəyi birlikdə qurmaq yolunda atılan strateji addımdır. Azərbaycan və Türkmənistan bu səfərlə təkcə ikitərəfli münasibətləri deyil, həm də türk dünyasının inteqrasiyasını dərinləşdirmək istəyini nümayiş etdirir.

MTM Analitik Qrupu